Ο λόγος για έναν παλιό ανεμόμυλο που βρίσκεται σε μια ερημική παραλία του Αγίου Ανδρέα Κυνουρίας, στην περιοχή της θρυλικής Τσακωνιάς.
Η κλίση που έχει πάρει με το χρόνο αυτός ο ανεμόμυλος, θυμίζει τον περίφημο Πύργο της Πίζας. Επίσης φέρνει στο νου κάποιους άλλους ανεμόμυλους, τους φανταστικούς αντίπαλους του μεγαλομανή Δον Κιχώτη, στο μυαλό του οποίου φάνταζαν ως γίγαντες, μόνο που εδώ στο ρόλο του Δον Κιχώτη είναι ο ίδιος ο ανεμόμυλος αντιμέτωπος με τα υπαρκτά κύματα.
Χωρίς τα πανιά του, βαριά χτυπημένος από τη μανία της θάλασσας, με τις ρίζες του βαθιά στο χθες, ο ανεμόμυλος αγναντεύει νηφάλιος τη χαλαρή εποχή μας και τα ορμητικά κύματα. Τα κύματα που παλεύουν ασταμάτητα δεκαετίες τώρα για να τον καταπιούν στο διάβα τους. Αυτός όμως αντιστέκεται παλικαρίσια και δίνει ολομόναχος τη δική του υποδειγματική μάχη για να σταθεί όρθιος.
Υποδειγματική είναι και η αντοχή του ανεμόμυλου στη φθορά του χρόνου, αποτέλεσμα της ανθρώπινης επινόησης. Στρογγυλό οικοδόμημα με σχιστό ασβεστόλιθο και λάσπη από αμμοχώριγο, χτισμένο από ικανούς μουστακαλήδες μαστόρους με λιγοστά μέσα και περίσσιο μεράκι.
Ο μύλος άλεσε τα σιτηρά που χρειάστηκαν για το ψωμί τους πολλές γενιές ανθρώπων. Σταμάτησε να λειτουργεί στις αρχές του 20ου αιώνα. Τότε βρισκόταν κάπου είκοσι μέτρα μακριά από τη γραμμή του γιαλού, αλλά οι κατά καιρούς κατακλυσμιαίες βροχές και πλημμύρες, σε συνδυασμό με τις μεγάλες φουρτούνες, παρέσυραν το έδαφος και έφεραν τα κύματα στη βάση του ανεμόμυλου.
Η πολύχρονη διάβρωση στα θεμέλιά του από το νερό είχε ως αποτέλεσμα να μετατοπιστεί σταδιακά ολόκληρος ο μύλος, περίπου δύο μέτρα από την αρχική του θέση και να πάρει δραματική κλίση. Έτσι υποχώρησε μέρος του τοίχου που βλέπει προς τη θάλασσα, δημιουργώντας έναν υποτυπώδη κυματοθραύστη που έχει καθυστερήσει την κατάρρευση του υπόλοιπου τμήματος του μύλου.
Τώρα πάντως ο ανεμόμυλος βρίσκεται στα τελευταία του.
Ίσως η Υπηρεσία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, αρμόδια για την προστασία του, δεν θεωρεί αυτόν τον ανεμόμυλο σημαντικό μνημείο για να τον περισώσει, ιδιαίτερα όταν τα κονδύλια που διαθέτει είναι περιορισμένα.
Όπως και αν έχουν τα πράγματα, η σημασία αυτού του παλιού μύλου δεν σχετίζεται τόσο με το ιστορικό του παρελθόν όσο με το γεγονός ότι η σημερινή του εικόνα από μόνη της συγκινεί, παραδειγματίζει και εμπνέει τον επισκέπτη, στοιχεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη σπουδαιότητα ενός μνημείου.
Είναι “ο ανεμόμυλος που γέρνει”. Έτσι είναι γνωστός στην περιοχή κάπου πενήντα χρόνια τώρα. Η μακρόχρονη κλίση του δίνει την εντύπωση πως θα μείνει έτσι για πάντα, παρά το γεγονός ότι τώρα κινδυνεύει να γίνει από στιγμή σε στιγμή ένας σωρός από πέτρες που δεν θα αργήσουν να ισοπεδωθούν και αυτές από τα κύματα.
Αυτό δεν πρέπει να συμβεί. Η Τσακωνιά έχει μεγάλη μακροβιότητα στην παράδοση. Η τσακώνικη διάλεκτος, που χρησιμοποιείται ακόμη εδώ, είναι σχεδόν η ίδια με αυτή που μιλούσαν οι Δωριείς της περιοχής περισσότερο από δυόμισι χιλιάδες χρόνια πριν. Είναι μακρινή και λαμπρή η διαδρομή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Με τέτοιο φωτεινό παρελθόν, δεν μπορούμε τώρα εμείς να διστάζουμε μπροστά στη διάσωση ενός μικρού μνημείου που αποτελεί αυτός ο ανεμόμυλος. Και αν τον αφήσουμε να τον καταπιούν τα κύματα, τι δικαιολογία θα δώσουμε στα παιδιά μας; Και τι θα πούμε στους επισκέπτες που έχουν ακούσει γι’ αυτόν τον μύλο και έρχονται εδώ για να τον δουν από κοντά; Θα τους πούμε ότι έπεσε;
Η προσεγμένη αναστήλωση του ανεμόμυλου στην σημερινή του κατάσταση θα κάνει την περιοχή μας περισσότερο γνωστή σε ολόκληρη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πάνω από όλα, θα δώσει σε ένα παλιό μνημείο τη σφραγίδα της δικής μας προσπάθειας για την διατήρησή του.
Χρήματα υπάρχουν. Εκτός από τους πόρους των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαθέτει και η Ελλάδα αρκετά κονδύλια. Η φτώχεια στη χώρα μας βρίσκεται μάλλον αλλού, όπως στο σεβασμό και στη σωστή διάθεση του δημόσιου χρήματος, στην αναγκαιότητα ενημέρωσης του κοινού για την σπουδαιότητα της πολιτιστικής μας παράδοσης, και στην έλλειψη ενδιαφέροντος για προγράμματα με φαντασία και όραμα.
Αρμόδιοι φορείς, όπως το Υπουργείο Πολιτισμού, η Νομαρχία Αρκαδίας και ιδιαίτερα ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας, ας κοιτάξουν το θέμα εγκαίρως. Τα κύματα δεν περιμένουν.
Γιανούκος Ιατρίδης
Η κλίση που έχει πάρει με το χρόνο αυτός ο ανεμόμυλος, θυμίζει τον περίφημο Πύργο της Πίζας. Επίσης φέρνει στο νου κάποιους άλλους ανεμόμυλους, τους φανταστικούς αντίπαλους του μεγαλομανή Δον Κιχώτη, στο μυαλό του οποίου φάνταζαν ως γίγαντες, μόνο που εδώ στο ρόλο του Δον Κιχώτη είναι ο ίδιος ο ανεμόμυλος αντιμέτωπος με τα υπαρκτά κύματα.
Χωρίς τα πανιά του, βαριά χτυπημένος από τη μανία της θάλασσας, με τις ρίζες του βαθιά στο χθες, ο ανεμόμυλος αγναντεύει νηφάλιος τη χαλαρή εποχή μας και τα ορμητικά κύματα. Τα κύματα που παλεύουν ασταμάτητα δεκαετίες τώρα για να τον καταπιούν στο διάβα τους. Αυτός όμως αντιστέκεται παλικαρίσια και δίνει ολομόναχος τη δική του υποδειγματική μάχη για να σταθεί όρθιος.
Υποδειγματική είναι και η αντοχή του ανεμόμυλου στη φθορά του χρόνου, αποτέλεσμα της ανθρώπινης επινόησης. Στρογγυλό οικοδόμημα με σχιστό ασβεστόλιθο και λάσπη από αμμοχώριγο, χτισμένο από ικανούς μουστακαλήδες μαστόρους με λιγοστά μέσα και περίσσιο μεράκι.
Ο μύλος άλεσε τα σιτηρά που χρειάστηκαν για το ψωμί τους πολλές γενιές ανθρώπων. Σταμάτησε να λειτουργεί στις αρχές του 20ου αιώνα. Τότε βρισκόταν κάπου είκοσι μέτρα μακριά από τη γραμμή του γιαλού, αλλά οι κατά καιρούς κατακλυσμιαίες βροχές και πλημμύρες, σε συνδυασμό με τις μεγάλες φουρτούνες, παρέσυραν το έδαφος και έφεραν τα κύματα στη βάση του ανεμόμυλου.
Η πολύχρονη διάβρωση στα θεμέλιά του από το νερό είχε ως αποτέλεσμα να μετατοπιστεί σταδιακά ολόκληρος ο μύλος, περίπου δύο μέτρα από την αρχική του θέση και να πάρει δραματική κλίση. Έτσι υποχώρησε μέρος του τοίχου που βλέπει προς τη θάλασσα, δημιουργώντας έναν υποτυπώδη κυματοθραύστη που έχει καθυστερήσει την κατάρρευση του υπόλοιπου τμήματος του μύλου.
Τώρα πάντως ο ανεμόμυλος βρίσκεται στα τελευταία του.
Ίσως η Υπηρεσία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, αρμόδια για την προστασία του, δεν θεωρεί αυτόν τον ανεμόμυλο σημαντικό μνημείο για να τον περισώσει, ιδιαίτερα όταν τα κονδύλια που διαθέτει είναι περιορισμένα.
Όπως και αν έχουν τα πράγματα, η σημασία αυτού του παλιού μύλου δεν σχετίζεται τόσο με το ιστορικό του παρελθόν όσο με το γεγονός ότι η σημερινή του εικόνα από μόνη της συγκινεί, παραδειγματίζει και εμπνέει τον επισκέπτη, στοιχεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη σπουδαιότητα ενός μνημείου.
Είναι “ο ανεμόμυλος που γέρνει”. Έτσι είναι γνωστός στην περιοχή κάπου πενήντα χρόνια τώρα. Η μακρόχρονη κλίση του δίνει την εντύπωση πως θα μείνει έτσι για πάντα, παρά το γεγονός ότι τώρα κινδυνεύει να γίνει από στιγμή σε στιγμή ένας σωρός από πέτρες που δεν θα αργήσουν να ισοπεδωθούν και αυτές από τα κύματα.
Αυτό δεν πρέπει να συμβεί. Η Τσακωνιά έχει μεγάλη μακροβιότητα στην παράδοση. Η τσακώνικη διάλεκτος, που χρησιμοποιείται ακόμη εδώ, είναι σχεδόν η ίδια με αυτή που μιλούσαν οι Δωριείς της περιοχής περισσότερο από δυόμισι χιλιάδες χρόνια πριν. Είναι μακρινή και λαμπρή η διαδρομή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Με τέτοιο φωτεινό παρελθόν, δεν μπορούμε τώρα εμείς να διστάζουμε μπροστά στη διάσωση ενός μικρού μνημείου που αποτελεί αυτός ο ανεμόμυλος. Και αν τον αφήσουμε να τον καταπιούν τα κύματα, τι δικαιολογία θα δώσουμε στα παιδιά μας; Και τι θα πούμε στους επισκέπτες που έχουν ακούσει γι’ αυτόν τον μύλο και έρχονται εδώ για να τον δουν από κοντά; Θα τους πούμε ότι έπεσε;
Η προσεγμένη αναστήλωση του ανεμόμυλου στην σημερινή του κατάσταση θα κάνει την περιοχή μας περισσότερο γνωστή σε ολόκληρη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πάνω από όλα, θα δώσει σε ένα παλιό μνημείο τη σφραγίδα της δικής μας προσπάθειας για την διατήρησή του.
Χρήματα υπάρχουν. Εκτός από τους πόρους των Κοινοτικών Πλαισίων Στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαθέτει και η Ελλάδα αρκετά κονδύλια. Η φτώχεια στη χώρα μας βρίσκεται μάλλον αλλού, όπως στο σεβασμό και στη σωστή διάθεση του δημόσιου χρήματος, στην αναγκαιότητα ενημέρωσης του κοινού για την σπουδαιότητα της πολιτιστικής μας παράδοσης, και στην έλλειψη ενδιαφέροντος για προγράμματα με φαντασία και όραμα.
Αρμόδιοι φορείς, όπως το Υπουργείο Πολιτισμού, η Νομαρχία Αρκαδίας και ιδιαίτερα ο Δήμος Βόρειας Κυνουρίας, ας κοιτάξουν το θέμα εγκαίρως. Τα κύματα δεν περιμένουν.
Γιανούκος Ιατρίδης
Πηγή: www.astrosnews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου