Πριν λίγες ημέρες, ο Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού έστειλε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος τη γνωμοδότηση του επί της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων του έργου «Φράγμα Τάνου Ν. Αρκαδίας». Ουσιαστικά η γνωμοδότηση του είναι αρνητική και ο Φορέας ζητά να επανεξεταστεί η σκοπιμότητα του έργου.
Αρχικά, πρέπει να αναφερθεί ότι πρόκειται για ένα έργο το οποίο στο σύνολό του θα πραγματοποιηθεί μέσα στα όρια του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας. Το κυρίως έργο, δηλαδή το φράγμα και οι δανειοθάλαμοι αυτού, χωροθετούνται εξ ολοκλήρου μέσα στην προστατευόμενη περιοχή του Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, ενώ, τμήμα της προς άρδευση περιοχή επίσης περιλαμβάνεται στην προστατευόμενη περιοχή. Αφορά σε φράγμα αποθήκευσης νερού στον ποταμό Τάνο στη θέση Έλατος, πλησίον του ομώνυμου οικισμού, μαζί με φράγμα στεγανοποίησης.
Σκοπός του έργου είναι η επιφανειακή αποθήκευση νερού για την άρδευση έκτασης 9.100 στρεμμάτων γεωργικής έκτασης στην πεδινή ζώνη του Άστρους του Δήμου Βόρειας Κυνουρίας, χωρίς να εξυπηρετεί υδρευτικές ανάγκες των οικισμών όπως είχε αρχικά προβλεφθεί. Το έργο αποσκοπεί στη βελτίωση των συνθηκών άρδευσης σε συνδυασμό με προβλεπόμενη αναδιάρθρωση καλλιεργειών στην πεδιάδα του Άστρους, με στόχο τη μείωση της χρήσης έως την πλήρη κατάργηση των υδρογεωτρήσεων στην εν λόγω περιοχή.
Σύμφωνα με την εν λόγω γνωμοδότηση, «το κόστος του έργου εκτιμάται σε 30.000.000€, χωρίς βέβαια να έχει παραδοθεί οικονομοτεχνική μελέτη του έργου και χωρίς να διευκρινίζεται η προέλευση της χρηματοδότησης. Στο κόστος αυτό δεν περιλαμβάνεται το αρδευτικό δίκτυο με σύνδεση με τις υδατοδεξαμενές».
ΤΑ ΤΡΙΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
Για το υδατικό ισοζύγιο λειτουργίας του φράγματος δίνονται τρία (3) σενάρια υδρολογικού έτους (υδρολογικές συνθήκες, εισροές – εκροές στον ταμιευτήρα, εξάτμιση του νερού – απώλειες λόγω κατείσδυσης στον υπόγειο υδροφορέα, αναμενόμενη απορροή κατάντη – κάλυψη αρδευτικών αναγκών) ως ακολούθως:
1. Κανονικό Σενάριο με μέσες ετήσιες βροχοπτώσεις, όπως πρόεκυψε από την ανάλυση
βροχομετρικών σταθμών της περιοχής και μέσες απορροές του ποταμού με βάση το εκτιμώμενο υδατικό ισοζύγιο.
2. Δυσμενές Σενάριο, με ετήσιες βροχοπτώσεις ίσες με το 70% των μέσων ετήσιων βροχοπτώσεων.
3. Πιο Δυσμενές Σενάριο, με ετήσιες βροχοπτώσεις ίσες με το 50% των μέσων ετήσιων βροχοπτώσεων.
Από την ανάλυση των σεναρίων προκύπτει –σύμφωνα πάντα με τον Φορέα- ότι:
Στο 1ο και 2ο σενάριο (κανονικό και δυσμενές) καλύπτονται πλήρως οι προβλεπόμενες ανάγκες άρδευσης, ενώ στο 3ο παρατηρείται μικρή ανεπάρκεια νερού κατά τον μήνα Σεπτέμβριο.
Στο 1ο σενάριο εξασφαλίζεται η ελάχιστη οικολογική παροχή καθ’ όλο το έτος, ενώ δεν διατηρείται αυτή στο 2ο (μεταξύ Ιούνιου - Οκτωβρίου) και 3ο (μεταξύ Μαΐου - Νοέμβριου) σενάριο.
Τέλος, στο δυσμενέστατο σενάριο (ακόμα πιο μειωμένες βροχοπτώσεις), θα πρέπει να μειωθεί περαιτέρω η απόληψη νερού άρδευσης και αντίστοιχα θα χρησιμοποιηθούν υπό έλεγχο υφιστάμενες υδρογεωτρήσεις, εντός της εξυπηρετούμενης από το φράγμα αρδευόμενης έκτασης, έτσι ώστε να καλυφθεί η συνολική ανάγκη σε νερό άρδευσης.
Διευκρινίζεται ότι δεν παρουσιάζεται (ενδεικτικό υδατικό ισοζύγιο λειτουργίας ταμιευτήρα/μέση μηνιαία εισροή – εκτίμηση αναγκών νερού από το φράγμα/υδρογεωτρήσεις) το σενάριο ακραίων δυσμενών ετήσιων βροχοπτώσεων (υδρολογικό έτος με ετήσιες βροχοπτώσεις κάτω από το 50% των μέσων ετήσιων βροχοπτώσεων).
ΟΙ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ
Ορισμένες από τις σημαντικότερες παρατηρήσεις που κάνει Φορέας Διαχείρισης Όρους Πάρνωνα και Υγροτόπου Μουστού, είναι οι εξής:
Τα δεδομένα της μελέτης είναι παλαιά καθώς δεν έχει συμπλήρωσή της με συμπεράσματα- αποτελέσματα από τις λοιπές υποστηρικτικές μελέτες.
Οι δανειοθάλαμοι στις θέσεις «ΜΑΡΩΣ ΡΑΧΗ» και «ΣΚΙΑΔΑ 1», γειτνιάζουν στην περιοχή Απόλυτης προστασίας της φύσης: Δάσος Δενδρόκεδρου Μαλεβής. Η εν λόγω γειτνίαση σαφέστατα επηρεάζει δασική έκταση δενδρόκεδρου που βρίσκεται στα όρια της περιοχής απόλυτης προστασίας (πρόκειται να κοπούν υφιστάμενα δένδρα).
Η λεκάνη του Τάνου επικοινωνεί με τις όμορες λεκάνες του οροπεδίου της Τρίπολης και την υπολεκάνη του Βρασιάτη. Έτσι, δημιουργούνται και υπόγειες εκροές της λεκάνης Τάνου προς την πηγή Μουστού και την υφάλμυρη πηγή Μπαταρόλα.
Δεν τεκμηριώνεται η μη υποβάθμιση των υγροτόπων που άπτονται της προς άρδευση περιοχής λόγω χρήσης αγροχημικών, με δεδομένη την εγγύτητα τμήματος της αρδευόμενης περιοχής με τους υγροτόπους Μουστού και έλος
Κάτω Βερβένων (Μπαταρόλα).
Σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. χαρακτηρισμού της προστατευόμενης περιοχής, τα ρέματα και η
βλάστησή τους προστατεύονται ως και 50 μέτρα εκατέρωθεν και επομένως μια τέτοια παρέμβαση είναι απαγορευμένη.
Στην μελέτη δεν αναφέρεται ότι τα παρόχθια δάση με πλατάνια τα οποία αποτελούν τύπο οικοτόπου του Παραρτήματος Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ (Τύπος οικοτόπου: 92CO Δάση Platanus orientalis και Liquidambar orientalis), τα οποία βέβαια επηρεάζονται άμεσα από την κατασκευή του φράγματος.
Η χρήση των δανειοθαλάμων στην συγκεκριμένη περιοχή θα έχει αισθητό αρνητικό αποτέλεσμα στην αισθητική αξία του τοπίου.
Δεν διασφαλίζεται οικολογική παροχή σε όλα τα πιθανά σενάρια.
Όσον αφορά το πάρκο, κανένα σενάριο που δεν διασφαλίζει οικολογική παροχή δεν θα ήταν αποδεκτό.
Με βάση όλα τα παραπάνω, ο Φορέας κρίνει ότι είναι απαραίτητη μια επανεκτίμηση της σκοπιμότητας του έργου. Επιπλέον τονίζει δεν έχει διερευνηθεί η δυνατότητα χρήσης του νερού του Αναβάλου Κιβερίου, παρότι αναφέρεται ως εφικτή λύση . Θα μπορούσε να εξεταστεί ως εναλλακτική λύση καθότι υπήρχε η πρόβλεψη άρδευσης 31.000 στρεμμάτων στο Άστρος (υπερτριπλάσιων εκείνων της μελέτης) από τις πηγές του Ανάβαλου Κιβερίου .
Με δεδομένες όλες τις παρατηρήσεις, απορρίπτει την εν λόγω ΜΠΕ και προτείνει μια ουσιαστική επανεξέταση της σκοπιμότητας του έργου.
