Δημοτική επιτροπή διαβούλευσης προβλέπεται να συγκροτηθεί στους δήμους με πληθυσμό μεγαλύτερο από δέκα χιλιάδες (10.000) κατοίκους (αυτό το κριτήριο, το πληρούν όλοι οι δήμοι της Αρκαδίας, πλην Νότιας Κυνουρίας), με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) των μελών του και εκδίδεται εντός δύο (2) μηνών από την εγκατάσταση των δημοτικών αρχών (μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου). Πρόκειται για όργανο με συμβουλευτικές αρμοδιότητες και μπορεί να συγκροτηθεί και σε μικρότερους δήμους με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου (αυτό το «παραθυράκι» του υπουργείου Εσωτερικών δίνει το δικαίωμα να συγκροτηθεί αυτή η επιτροπή και στο Δήμο Νότιας Κυνουρίας). Η δημοτική επιτροπή διαβούλευσης αποτελείται από εκπροσώπους των φορέων της τοπικής κοινωνίας όπως:
Των τοπικών εμπορικών και επαγγελματικών συλλόγων και οργανώσεων
Των επιστημονικών συλλόγων και φορέων
Των τοπικών οργανώσεων εργαζομένων και εργοδοτών
Των εργαζομένων στο δήμο και τα νομικά του πρόσωπα
Των ενώσεων και συλλόγων γονέων
Των αθλητικών και πολιτιστικών συλλόγων και φορέων
Των εθελοντικών οργανώσεων και κινήσεων πολιτών
Άλλων οργανώσεων και φορέων της κοινωνίας των πολιτών
Εκπρόσωποι των τοπικών συμβουλίων νέων
Δημότες
Είναι προφανές ότι η ανωτέρω απαρίθμηση είναι ενδεικτική και στην επιτροπή μπορούν να κληθούν να συμμετάσχουν φορείς, σύλλογοι ή οργανώσεις που υφίστανται και δρουν στο δήμο.
Ο συνολικός αριθμός των μελών της δημοτικής επιτροπής διαβούλευσης, μπορεί να είναι από εικοσιπέντε (25) έως πενήντα (50) μέλη. Σε ποσοστό ένα τρίτο (1/3) του συνολικού αριθμού των μελών εκπροσώπων φορέων ορίζονται επιπλέον μέλη, μετά από κλήρωση, δημότες εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους καθώς και όσοι είναι γραμμένοι
στους ειδικούς εκλογικούς καταλόγους.
Για την συγκρότηση της δημοτικής επιτροπής διαβούλευσης, καλούνται με κάθε πρόσφορο τρόπο (αποστολή πρόσκλησης, δημοσίευση στον τοπικό τύπο κλπ) φορείς, σύλλογοι, οργανώσεις του δήμου, που επιθυμούν να συμμετέχουν στο νέο θεσμό να εκφράσουν εγγράφως τη βούλησή τους εντός τακτής οριζόμενης προθεσμίας. Η πρόσκληση αναρτάται και στην ιστοσελίδα του δήμου.
Η δημοτική επιτροπή διαβούλευσης, μεταξύ άλλων:
Γνωμοδοτεί στο δημοτικό συμβούλιο σχετικά με τα αναπτυξιακά προγράμματα και τα
προγράμματα δράσης του δήμου, το επιχειρησιακό πρόγραμμα και το τεχνικό πρόγραμμα του δήμου.
Γνωμοδοτεί για θέματα γενικότερου τοπικού ενδιαφέροντος, που παραπέμπονται σε αυτή από το δημοτικό συμβούλιο ή τον δήμαρχο.
Εξετάζει τα τοπικά προβλήματα και τις αναπτυξιακές δυνατότητες του δήμου και
διατυπώνει γνώμη για την επίλυση των προβλημάτων και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων αυτών.
