της Παρθενίας Καζαντζόγλου – Αθανασοπούλου (Γεωπόνος Δήμου Νότιας Κυνουρίας)
Τα τελευταία χρόνια τα κουνούπια, λόγω της αύξησης του πληθυσμού τους, αλλά και της εισόδου στη χώρα μας Νέων ειδών επικινδύνων για την υγεία του ανθρώπου, επηρεάζουν την οικονομία πολλών περιοχών της και αποτελούν κίνδυνο για την εξάπλωση ασθενειών, αφού είναι φορείς αυτών.
Έτσι πριν ...
αναφερθώ διεξοδικά με τα πιο πάνω, θα ήθελα να κάνω μια αναφορά στο ίδιο το έντομο, το κουνούπι.Έτσι πριν ...
Γενικά για το κουνούπι
Το κουνούπι λοιπόν είναι ένα δίπτερο μικρό έντομο, με τέτοια κατασκευή σώματος ώστε, να μπορεί να πετά όχι μόνο σε κοντινές αποστάσεις, αλλά και πολύ μακρύτερα. Έχει σώμα μακρόστενο, στρογγυλό κεφάλι, φτερά μεμβρανώδη, μακρόστενα διαφανή ή και με στίγματα, μακριά πόδια και λεπτά, με το τελευταίο πίσω ζευγάρι πιο μακρύ, θώρακα καμπουριαστό. Έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό, μία επιμήκη προβοσκίδα η οποία βγαίνει μέσα από τη στοματική του κοιλότητα.
Τρέφεται με νέκταρ και γύρη που βρίσκει στη φύση, αλλά το θηλυκό έχει ανάγκη και από αίμα για την ωρίμανση των αυγών του. Έτσι, το θηλυκό είναι εκείνο που απομυζά με τη προβοσκίδα του αίμα από ανθρώπους και ζώα, αλλά και που μεταφέρει και μεταδίδει τις διάφορες ασθένειες.
Το θηλυκό τρυπά το δέρμα και με τη προβοσκίδα του ρουφά το αίμα, το οποίο έχει συγκεντρωθεί στο σημείο εκείνο, αφού συγχρόνως με το τσίμπημα έχει διοχετεύσει αιμολυτικές και αντιισταμινικές ουσίες, που προκαλούν ερεθισμό έντονο και κνησμό.
Στη Φύση όμως τίποτε δεν είναι περιττό και όλα έχουν τη θέση τους. Έτσι και τα κουνούπια έχουν ιδιαίτερη σημασία για το οικοσύστημα και είναι και ωφέλημα, αφού όταν βρίσκονται στα στάδια του αυγού και της προνύμφης, αποτελούν τροφή για ζώα που ζουν στα νερά, ενώ στο στάδιο του τέλειου εντόμου, είναι τροφή για τα αμφίβια και τα πουλιά.
Τα κουνούπια το στόχο τους μπορούν να τον βρουν εύκολα, γιατί διαθέτουν τρία συστήματα ανίχνευσης, χημικά, οπτικά και θερμότητος. Δηλαδή ερεθίζονται και προσελκύονται από την κίνηση , από τη θερμότητα του σώματος , αλλά και από την υγρασία και το διοξείδιο του άνθρακα της αναπνοής του θύματός τους.
Οι επιστήμονες με διάφορες έρευνες που κάνουν, προσπαθούν να κατανοήσουν, γιατί αρέσει στα κουνούπια να τσιμπούν κάποιους ανθρώπους περισσότερο από κάποιους άλλους, είναι δε πράγματι ελκυστικοί κάποιοι περισσότερο από άλλους και μάλιστα σε ποσοστό ο ένας στους δέκα να είναι ιδιαίτερα ελκυστικός.
Γίνονται δε έρευνες σχετικά με τις μυρωδιές που αποπνέουν οι άνθρωποι, πόσο ελκυστικές είναι για τα κουνούπια, καθώς και για 400 άλλες χημικές ενώσεις.
Φαίνεται να προτιμούν κάποιους, που η χοληστερόλη τους ή τα στεροειδή της, είναι σε υψηλές συγκεντρώσεις στην επιφάνεια του δέρματός τους, ή προτιμούν άτομα που παράγουν υπερβολικά ποσά ορισμένων οξέων, όπως το ουρικό οξύ, ή τις εγκύους, διότι η αναπνοή τους εκπέμπει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από το κανονικό.
Δραστηριοποιούνται κυρίως τη νύκτα, αλλά υπάρχουν και είδη που τσιμπούν καθ’ όλο το εικοσιτετράωρο. Η υγρασία και η θερμοκρασία του αέρα είναι από τους σπουδαιότερους παράγοντες για τη δραστηριοποίησή τους. Η υψηλή δε υγρασία με την ανάλογη θερμοκρασία τα κάνουν να γίνονται βασανιστικά και γι αυτό ιδιαίτερα ενοχλητικά, για τη διαμονή και εγκατάσταση του ανθρώπου σε αρκετά μέρη.
Έχουν προσαρμοστεί σχεδόν σε όλα τα είδη των υδάτινων περιβαλλόντων. Έτσι, οι τόποι που αναπαράγονται και ζουν, είναι εκείνοι στους οποίους υπάρχει στάσιμο νερό ή νερό με μικρή ροή. Συνεπώς ιδανικά μέρη θεωρούνται τα έλη, οι βάλτοι, οι ορυζώνες, οι λίμνες, οι δεξαμενές, τα βαρέλια, τα σιντριβάνια, μέρη με νερά μικρής ροής, τα πιατάκια της γλάστρας, αλλά και οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό μέρος, που κρατά νερό στάσιμο, ακόμη και σε πολύ μικρή ποσότητα.
Στη γη, υπάρχουν περίπου 3.500 είδη κουνουπιών που ανήκουν σε 41 γένη, αλλά μόνο λίγα είναι εκείνα που μεταφέρουν και μεταδίδουν διάφορες ασθένειες και μάλιστα κάποιες από αυτές πολύ θανατηφόρες.
Στην Ελλάδα απαντώνται περίπου 50 είδη και αυτά ανήκουν σε τρία κυρίως γένη.
Τα γένη είναι :
Α) Aedes : Τα κουνούπια που ανήκουν σε αυτό το γένος , προκαλούν ιδιαιτέρως έντονη ενόχληση, τόσο κατά την ώρα της ανατολής, όσο και της δύσης. Έχουν τη δυνατότητα και την ικανότητα να πετούν σε απόσταση μεγαλύτερη των 40 χιλιομέτρων. Διαφέρουν από το κοινά κουνούπια, γιατί ο θώρακάς τους έχει χρώμα ασημί. Είναι φορείς του Δάγκειου πυρετού, αλλά και διαφόρων εγκεφαλίτιδων.
Αναπαράγονται τόσο σε ορυζώνες, όσο και σε φυσικά συστήματα, σε αλμυρά έλη, σε δεξαμενές βρόχινου νερού μετά από πλημμύρες.
Οι προνύμφες τους ζουν 5-10 ημέρες και τα τέλεια έντομα 20-40 ημέρες.
Β) Anopheles : Σε αυτό το γένος ανήκουν τα κουνούπια που μεταδίδουν την Ελονοσία. Όλη την ημέρα αναπαύονται και τη νύκτα δραστηριοποιούνται. Έχουν τη δυνατότητα να πετούν σε απόσταση μέχρι 2-3 χιλιόμετρα. Όταν κάθονται, η προβοσκίδα τους, το κεφάλι και το σώμα τους, ευρίσκεται σε μία ευθεία, αυτή δε η στάση τους είναι που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τα άλλα γένη.
Τα αρσενικά κρέμονται κάτω από τα φύλλα των φυτών και ρουφούν τους χυμούς τους και τα θηλυκά επιδίδονται στο να ρουφούν το αίμα.
Οι τόποι αναπαραγωγής τους είναι οι ορυζώνες και τα φυσικά συστήματα. Ζουν από 18 ημέρες έως και 4-5 εβδομάδες.
Γ) Culex : Λέγεται και ασιατικό κουνούπι, δραστηριοποιείται και γίνεται έντονα ενοχλητικό τη νύκτα. Δύναται να πετά σε απόσταση έως 1,5 χιλιόμετρα. Είναι το κοινό κουνούπι. Η προβοσκίδα του είναι διακεκομμένη και προς τα κάτω. Τα αυγά του τα τοποθετεί κατά ομάδες στην επιφάνεια του νερού, ζει 10-15 ημέρες και μεταδίδει εγκεφαλίτιδες και φιλαρίαση. Αναπαράγεται στο αστικό σύστημα, δηλαδή όπου υπάρχουν εστίες υψηλού οργανικού υλικού, όπως βόθροι, κτηνοτροφικά λύματα, κ.λ.π..
Όλα τα γένη που αναφέραμε πιο πάνω, είναι υπεύθυνα για το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Η ελονοσία έχει ταλαιπωρήσει από χρόνια πριν τον ανθρώπινο πληθυσμό και εξακολουθεί μέχρι σήμερα, παρά τη πρόοδο της επιστήμης, να στέλνει στο θάνατο κάθε χρόνο χιλιάδες ανθρώπους.
Δεν μεταδίδουν μόνο την ελονοσία που ωφείλεται στο πλασμώδιο του Λαβεράν, αλλά είναι και φορείς ή μεταδίδουν ιούς που προκαλούν , τον κίτρινο και το δάγκειο πυρετό, τη φιλαρίαση, διάφορες εγκεφαλίτιδες, όπως τον Ιό του Δυτικού Νείλου, τον Ιό του Chikungunya που είναι μία νέα μορφή ελονοσίας και απειλεί τους ανθρώπους. Αυτή τη μορφή την προκαλεί το παράσιτο Plasmodium knowlesi , που και πάλι τα κουνούπια είναι οι φορείς και μεταδότες, πιστευόταν δε μέχρι σήμερα, ότι προσέβαλλε μόνο τους πιθήκους μακάκους, αλλά βρέθηκε να έχει προσβάλλει και ανθρώπους στη Μαλαισία, έχει την ικανότητα να αναπαράγεται κάθε 24 ώρες μέσα στο αίμα και γι αυτό καθιστά τη λοίμωξη θανατηφόρα.
Η εξάπλωση των ασθενειών αυτών είναι πολύ γρήγορη σήμερα, διότι τα ταξίδια με το αεροπλάνο, εισάγουν ασθενείς ανθρώπους και μολυσμένα κουνούπια από τη μία χώρα στην άλλη.
Πώς επηρεάζουν αλήθεια την οικονομία ενός τόπου, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, και η απάντηση έχει ως εξής:
Όλα τα κουνούπια με τα ενοχλητικά τσιμπήματά τους είναι υπεύθυνα για την οικονομία ενός τόπου όπου ζουν και αναπαράγονται διότι:
α) Προκαλούν την ασθένεια και το θάνατο των ανθρώπων ή των ζώων, που εκτός από την απώλειά τους, υπάρχουν και οικονομικά επακόλουθα.
β) Είναι η αιτία και η αφορμή να καθυστερεί η εκτέλεση διαφόρων γεωργικών εργασιών (π.χ. ορυζώνες).
γ) Δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση και διαμονή των ανθρώπων σε ένα χώρο που θα επιθυμούσαν να ζήσουν και
δ) Αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα της τουριστικής ανάπτυξης ενός τόπου εάν αυτός, όσο κατάλληλος και να είναι γι αυτό το σκοπό, ευρίσκεται κοντά στους τόπους αναπαραγωγής και δραστηριοποίησης τους.
Τα κουνούπια δεν τσιμπούν μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα ζώα, άλλωστε όπως είπαμε πιο πάνω, αναπαράγονται και σε κτηνοτροφικά λύματα.
Πρόσφατα μία διεθνής επιστημονική ερευνητική ομάδα στο Σιάτλ, υπό τον καθηγητή Αντρέα Κρισάντι, πέτυχε να δημιουργήσει κουνούπια γενετικώς τροποποιημένα, σε εργαστηριακό πείραμα, τα οποία φέρουν γονίδια, ανθεκτικά στη θανατηφόρο νόσο της ελονοσίας για τα οποία υπάρχει η ελπίδα ότι θα εξαλείψουν τα κουνούπια φορείς της ασθένειας. Όμως το κατά πόσο θα γίνει κοινωνικά αποδεκτό, λόγω της καχυποψίας που υπάρχει για τα γενετικώς τροποποιημένα, είναι ένα σοβαρό ερώτημα.
Το κουνούπι λοιπόν είναι ένα δίπτερο μικρό έντομο, με τέτοια κατασκευή σώματος ώστε, να μπορεί να πετά όχι μόνο σε κοντινές αποστάσεις, αλλά και πολύ μακρύτερα. Έχει σώμα μακρόστενο, στρογγυλό κεφάλι, φτερά μεμβρανώδη, μακρόστενα διαφανή ή και με στίγματα, μακριά πόδια και λεπτά, με το τελευταίο πίσω ζευγάρι πιο μακρύ, θώρακα καμπουριαστό. Έχει σαν κύριο χαρακτηριστικό, μία επιμήκη προβοσκίδα η οποία βγαίνει μέσα από τη στοματική του κοιλότητα.
Τρέφεται με νέκταρ και γύρη που βρίσκει στη φύση, αλλά το θηλυκό έχει ανάγκη και από αίμα για την ωρίμανση των αυγών του. Έτσι, το θηλυκό είναι εκείνο που απομυζά με τη προβοσκίδα του αίμα από ανθρώπους και ζώα, αλλά και που μεταφέρει και μεταδίδει τις διάφορες ασθένειες.
Το θηλυκό τρυπά το δέρμα και με τη προβοσκίδα του ρουφά το αίμα, το οποίο έχει συγκεντρωθεί στο σημείο εκείνο, αφού συγχρόνως με το τσίμπημα έχει διοχετεύσει αιμολυτικές και αντιισταμινικές ουσίες, που προκαλούν ερεθισμό έντονο και κνησμό.
Στη Φύση όμως τίποτε δεν είναι περιττό και όλα έχουν τη θέση τους. Έτσι και τα κουνούπια έχουν ιδιαίτερη σημασία για το οικοσύστημα και είναι και ωφέλημα, αφού όταν βρίσκονται στα στάδια του αυγού και της προνύμφης, αποτελούν τροφή για ζώα που ζουν στα νερά, ενώ στο στάδιο του τέλειου εντόμου, είναι τροφή για τα αμφίβια και τα πουλιά.
Τα κουνούπια το στόχο τους μπορούν να τον βρουν εύκολα, γιατί διαθέτουν τρία συστήματα ανίχνευσης, χημικά, οπτικά και θερμότητος. Δηλαδή ερεθίζονται και προσελκύονται από την κίνηση , από τη θερμότητα του σώματος , αλλά και από την υγρασία και το διοξείδιο του άνθρακα της αναπνοής του θύματός τους.
Οι επιστήμονες με διάφορες έρευνες που κάνουν, προσπαθούν να κατανοήσουν, γιατί αρέσει στα κουνούπια να τσιμπούν κάποιους ανθρώπους περισσότερο από κάποιους άλλους, είναι δε πράγματι ελκυστικοί κάποιοι περισσότερο από άλλους και μάλιστα σε ποσοστό ο ένας στους δέκα να είναι ιδιαίτερα ελκυστικός.
Γίνονται δε έρευνες σχετικά με τις μυρωδιές που αποπνέουν οι άνθρωποι, πόσο ελκυστικές είναι για τα κουνούπια, καθώς και για 400 άλλες χημικές ενώσεις.
Φαίνεται να προτιμούν κάποιους, που η χοληστερόλη τους ή τα στεροειδή της, είναι σε υψηλές συγκεντρώσεις στην επιφάνεια του δέρματός τους, ή προτιμούν άτομα που παράγουν υπερβολικά ποσά ορισμένων οξέων, όπως το ουρικό οξύ, ή τις εγκύους, διότι η αναπνοή τους εκπέμπει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από το κανονικό.
Δραστηριοποιούνται κυρίως τη νύκτα, αλλά υπάρχουν και είδη που τσιμπούν καθ’ όλο το εικοσιτετράωρο. Η υγρασία και η θερμοκρασία του αέρα είναι από τους σπουδαιότερους παράγοντες για τη δραστηριοποίησή τους. Η υψηλή δε υγρασία με την ανάλογη θερμοκρασία τα κάνουν να γίνονται βασανιστικά και γι αυτό ιδιαίτερα ενοχλητικά, για τη διαμονή και εγκατάσταση του ανθρώπου σε αρκετά μέρη.
Έχουν προσαρμοστεί σχεδόν σε όλα τα είδη των υδάτινων περιβαλλόντων. Έτσι, οι τόποι που αναπαράγονται και ζουν, είναι εκείνοι στους οποίους υπάρχει στάσιμο νερό ή νερό με μικρή ροή. Συνεπώς ιδανικά μέρη θεωρούνται τα έλη, οι βάλτοι, οι ορυζώνες, οι λίμνες, οι δεξαμενές, τα βαρέλια, τα σιντριβάνια, μέρη με νερά μικρής ροής, τα πιατάκια της γλάστρας, αλλά και οποιοδήποτε φυσικό ή τεχνητό μέρος, που κρατά νερό στάσιμο, ακόμη και σε πολύ μικρή ποσότητα.
Στη γη, υπάρχουν περίπου 3.500 είδη κουνουπιών που ανήκουν σε 41 γένη, αλλά μόνο λίγα είναι εκείνα που μεταφέρουν και μεταδίδουν διάφορες ασθένειες και μάλιστα κάποιες από αυτές πολύ θανατηφόρες.
Στην Ελλάδα απαντώνται περίπου 50 είδη και αυτά ανήκουν σε τρία κυρίως γένη.
Τα γένη είναι :
Α) Aedes : Τα κουνούπια που ανήκουν σε αυτό το γένος , προκαλούν ιδιαιτέρως έντονη ενόχληση, τόσο κατά την ώρα της ανατολής, όσο και της δύσης. Έχουν τη δυνατότητα και την ικανότητα να πετούν σε απόσταση μεγαλύτερη των 40 χιλιομέτρων. Διαφέρουν από το κοινά κουνούπια, γιατί ο θώρακάς τους έχει χρώμα ασημί. Είναι φορείς του Δάγκειου πυρετού, αλλά και διαφόρων εγκεφαλίτιδων.
Αναπαράγονται τόσο σε ορυζώνες, όσο και σε φυσικά συστήματα, σε αλμυρά έλη, σε δεξαμενές βρόχινου νερού μετά από πλημμύρες.
Οι προνύμφες τους ζουν 5-10 ημέρες και τα τέλεια έντομα 20-40 ημέρες.
Β) Anopheles : Σε αυτό το γένος ανήκουν τα κουνούπια που μεταδίδουν την Ελονοσία. Όλη την ημέρα αναπαύονται και τη νύκτα δραστηριοποιούνται. Έχουν τη δυνατότητα να πετούν σε απόσταση μέχρι 2-3 χιλιόμετρα. Όταν κάθονται, η προβοσκίδα τους, το κεφάλι και το σώμα τους, ευρίσκεται σε μία ευθεία, αυτή δε η στάση τους είναι που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τα άλλα γένη.
Τα αρσενικά κρέμονται κάτω από τα φύλλα των φυτών και ρουφούν τους χυμούς τους και τα θηλυκά επιδίδονται στο να ρουφούν το αίμα.
Οι τόποι αναπαραγωγής τους είναι οι ορυζώνες και τα φυσικά συστήματα. Ζουν από 18 ημέρες έως και 4-5 εβδομάδες.
Γ) Culex : Λέγεται και ασιατικό κουνούπι, δραστηριοποιείται και γίνεται έντονα ενοχλητικό τη νύκτα. Δύναται να πετά σε απόσταση έως 1,5 χιλιόμετρα. Είναι το κοινό κουνούπι. Η προβοσκίδα του είναι διακεκομμένη και προς τα κάτω. Τα αυγά του τα τοποθετεί κατά ομάδες στην επιφάνεια του νερού, ζει 10-15 ημέρες και μεταδίδει εγκεφαλίτιδες και φιλαρίαση. Αναπαράγεται στο αστικό σύστημα, δηλαδή όπου υπάρχουν εστίες υψηλού οργανικού υλικού, όπως βόθροι, κτηνοτροφικά λύματα, κ.λ.π..
Όλα τα γένη που αναφέραμε πιο πάνω, είναι υπεύθυνα για το θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Η ελονοσία έχει ταλαιπωρήσει από χρόνια πριν τον ανθρώπινο πληθυσμό και εξακολουθεί μέχρι σήμερα, παρά τη πρόοδο της επιστήμης, να στέλνει στο θάνατο κάθε χρόνο χιλιάδες ανθρώπους.
Δεν μεταδίδουν μόνο την ελονοσία που ωφείλεται στο πλασμώδιο του Λαβεράν, αλλά είναι και φορείς ή μεταδίδουν ιούς που προκαλούν , τον κίτρινο και το δάγκειο πυρετό, τη φιλαρίαση, διάφορες εγκεφαλίτιδες, όπως τον Ιό του Δυτικού Νείλου, τον Ιό του Chikungunya που είναι μία νέα μορφή ελονοσίας και απειλεί τους ανθρώπους. Αυτή τη μορφή την προκαλεί το παράσιτο Plasmodium knowlesi , που και πάλι τα κουνούπια είναι οι φορείς και μεταδότες, πιστευόταν δε μέχρι σήμερα, ότι προσέβαλλε μόνο τους πιθήκους μακάκους, αλλά βρέθηκε να έχει προσβάλλει και ανθρώπους στη Μαλαισία, έχει την ικανότητα να αναπαράγεται κάθε 24 ώρες μέσα στο αίμα και γι αυτό καθιστά τη λοίμωξη θανατηφόρα.
Η εξάπλωση των ασθενειών αυτών είναι πολύ γρήγορη σήμερα, διότι τα ταξίδια με το αεροπλάνο, εισάγουν ασθενείς ανθρώπους και μολυσμένα κουνούπια από τη μία χώρα στην άλλη.
Πώς επηρεάζουν αλήθεια την οικονομία ενός τόπου, θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος, και η απάντηση έχει ως εξής:
Όλα τα κουνούπια με τα ενοχλητικά τσιμπήματά τους είναι υπεύθυνα για την οικονομία ενός τόπου όπου ζουν και αναπαράγονται διότι:
α) Προκαλούν την ασθένεια και το θάνατο των ανθρώπων ή των ζώων, που εκτός από την απώλειά τους, υπάρχουν και οικονομικά επακόλουθα.
β) Είναι η αιτία και η αφορμή να καθυστερεί η εκτέλεση διαφόρων γεωργικών εργασιών (π.χ. ορυζώνες).
γ) Δεν επιτρέπουν την εγκατάσταση και διαμονή των ανθρώπων σε ένα χώρο που θα επιθυμούσαν να ζήσουν και
δ) Αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα της τουριστικής ανάπτυξης ενός τόπου εάν αυτός, όσο κατάλληλος και να είναι γι αυτό το σκοπό, ευρίσκεται κοντά στους τόπους αναπαραγωγής και δραστηριοποίησης τους.
Τα κουνούπια δεν τσιμπούν μόνο τους ανθρώπους αλλά και τα ζώα, άλλωστε όπως είπαμε πιο πάνω, αναπαράγονται και σε κτηνοτροφικά λύματα.
Πρόσφατα μία διεθνής επιστημονική ερευνητική ομάδα στο Σιάτλ, υπό τον καθηγητή Αντρέα Κρισάντι, πέτυχε να δημιουργήσει κουνούπια γενετικώς τροποποιημένα, σε εργαστηριακό πείραμα, τα οποία φέρουν γονίδια, ανθεκτικά στη θανατηφόρο νόσο της ελονοσίας για τα οποία υπάρχει η ελπίδα ότι θα εξαλείψουν τα κουνούπια φορείς της ασθένειας. Όμως το κατά πόσο θα γίνει κοινωνικά αποδεκτό, λόγω της καχυποψίας που υπάρχει για τα γενετικώς τροποποιημένα, είναι ένα σοβαρό ερώτημα.
Λίγα λόγια για το κουνούπι Τίγρης
Το κουνούπι Τίγρης ανήκει στο γένος Αedes και το όνομά του είναι Aedes albopictus. Τα τελευταία χρόνια κατόρθωσε να γίνει διάσημο διότι πέτυχε, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα να αναπτύξει την ικανότητα, να εξαπλώνεται με πολύ μεγάλη ευκολία, σε μακρινές περιοχές πέρα από τον αρχικό χώρο παρουσίας του και να εγκαθίσταται στο νέο βιότοπο, το ίδιο εύκολα
Δεν είναι νέο, απλώς έχει πολύ-συζητηθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Είναι ίδιο με τα άλλα κουνούπια, όμως ξεχω-ρίζει για το χρώμα του που είναι μαύρο, η πλάτη του φέρει λευκές γραμμές και τα πόδια του λευκούς δακτυλίους, μοιάζει σαν τίγρης απ’ όπου πήρε και το όνομά του.
Είναι πολύ επιθετικό, επιτίθεται κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας, προκαλεί πρήξιμο, και προτιμά να τσιμπά τα γόνατα και τους αστραγάλους. Εκτός από τον άνθρωπο, επειδή ζει μέσα στους κήπους και τις αυλές των σπιτιών τρέφεται με οτιδήποτε κινείται εκεί μέσα, έτσι επιτίθεται και τρέφεται με αίμα και από τα κατοικίδια, αλλά και περιστασιακά και από τα πτηνά.
Έχει πατρίδα του τα δάση της νοτιοανατολικής Ασίας, αλλά ταξίδεψε και έφθασε σε όλο τον κόσμο.
Ταξίδεψε και ταξιδεύει παντού, διότι τοποθετεί τα αυγά του στους εσωτερικούς τοίχους των χάρτινων ή ξύλινων συσκευασιών με τα οποία διακινούνται τα εμπορεύματα και όπου υπάρχει υγρασία σε αυτά, αλλά και μέσα σε μεταχειρισμένα ελαστικά.
Το καλοκαίρι ο κύκλος της ανάπτυξής του είναι σύντομος και ολοκληρώνεται μέσα σε μία ή δύο εβδομάδες, τα αυγά δε του φθινοπώρου εκκολάπτονται και ο κύκλος ολοκληρώνεται την άνοιξη, εφ’ όσον οι συνθήκες επιβίωσης του χειμώνα είναι καλές.
Αρέσκεται στο να αφήνει τα αυγά του όπου υπάρχει υγρασία, έστω και ελάχιστη. Τέτοια μέρη είναι οι υπόνομοι, οι σχάρες συλλογής των νερών της βροχής, μπουκάλια, βάζα, καλύμματα αυτοκινήτων, δοχεία ποτίσματος, κάδοι, μπανιέρες, κοιλότητες δένδρων, λούκια, υδρορροές, γούρνες ποτίσματος ζώων, πιατάκια γλάστρας και γενικά όπου είναι δυνατόν να κατακρατηθεί έστω και η ελάχιστη ποσότητα νερού.
Θεωρείται ότι είναι φορέας πολλών σοβαρών και θανατηφόρων ασθενειών για τον άνθρωπο και για τα ζώα, όπως ο δάγκειος και δάγκειος αιμορραγικός πυρετός, ο κίτρινος πυρετός η νόσος Chikungunya, η Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα, ο πυρετός του Δυτικού Νείλου. Οι ασθένειες αυτές οφείλονται σε Ιούς, για τους οποίους είναι υπεύθυνο το κουνούπι Τίγρης.
Ήρθε στην Ευρώπη το 1990 και στη χώρα μας εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2004 στη Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία, φέρεται δε να ήλθε μέσω Αλβανίας.
Υπάρχουν διάφορα προγράμματα παρακολούθησης της εξάπλωσής του, αλλά δείχνει να έχει εγκατασταθεί σε όλη τη χώρα.
Είναι από τα πιο «επικηρυγμένα» κουνούπια και αυτό διότι , ακόμη και η πιο μικρή ποσότητα νερού, είναι αρκετή για να γίνει ο χώρος αναπαραγωγής του και γι αυτό η καταπολέμησή του είναι πάρα πολύ δύσκολη.
Πρέπει να γίνονται προγράμματα παρακολούθησης του πληθυσμού τους και εξόντωση τους με ψεκασμούς, όπου είναι δυνατόν, με τα εκάστοτε για την περίπτωση φάρμακα, φιλικά προς το περιβάλλον και τους ζώντες οργανισμούς και να παίρνονται μέτρα περιορισμού των εστιών αναπαραγωγής τους, από τους φορείς της πολιτείας, αλλά και από τους ίδιους τους πολίτες αυτής, καθώς και με τη χρήση απωθητικών σε ατομικό ή οικογενειακό επίπεδο.
Δεν είναι νέο, απλώς έχει πολύ-συζητηθεί τα τελευταία 20 χρόνια. Είναι ίδιο με τα άλλα κουνούπια, όμως ξεχω-ρίζει για το χρώμα του που είναι μαύρο, η πλάτη του φέρει λευκές γραμμές και τα πόδια του λευκούς δακτυλίους, μοιάζει σαν τίγρης απ’ όπου πήρε και το όνομά του.
Είναι πολύ επιθετικό, επιτίθεται κυρίως κατά τη διάρκεια της ημέρας, προκαλεί πρήξιμο, και προτιμά να τσιμπά τα γόνατα και τους αστραγάλους. Εκτός από τον άνθρωπο, επειδή ζει μέσα στους κήπους και τις αυλές των σπιτιών τρέφεται με οτιδήποτε κινείται εκεί μέσα, έτσι επιτίθεται και τρέφεται με αίμα και από τα κατοικίδια, αλλά και περιστασιακά και από τα πτηνά.
Έχει πατρίδα του τα δάση της νοτιοανατολικής Ασίας, αλλά ταξίδεψε και έφθασε σε όλο τον κόσμο.
Ταξίδεψε και ταξιδεύει παντού, διότι τοποθετεί τα αυγά του στους εσωτερικούς τοίχους των χάρτινων ή ξύλινων συσκευασιών με τα οποία διακινούνται τα εμπορεύματα και όπου υπάρχει υγρασία σε αυτά, αλλά και μέσα σε μεταχειρισμένα ελαστικά.
Το καλοκαίρι ο κύκλος της ανάπτυξής του είναι σύντομος και ολοκληρώνεται μέσα σε μία ή δύο εβδομάδες, τα αυγά δε του φθινοπώρου εκκολάπτονται και ο κύκλος ολοκληρώνεται την άνοιξη, εφ’ όσον οι συνθήκες επιβίωσης του χειμώνα είναι καλές.
Αρέσκεται στο να αφήνει τα αυγά του όπου υπάρχει υγρασία, έστω και ελάχιστη. Τέτοια μέρη είναι οι υπόνομοι, οι σχάρες συλλογής των νερών της βροχής, μπουκάλια, βάζα, καλύμματα αυτοκινήτων, δοχεία ποτίσματος, κάδοι, μπανιέρες, κοιλότητες δένδρων, λούκια, υδρορροές, γούρνες ποτίσματος ζώων, πιατάκια γλάστρας και γενικά όπου είναι δυνατόν να κατακρατηθεί έστω και η ελάχιστη ποσότητα νερού.
Θεωρείται ότι είναι φορέας πολλών σοβαρών και θανατηφόρων ασθενειών για τον άνθρωπο και για τα ζώα, όπως ο δάγκειος και δάγκειος αιμορραγικός πυρετός, ο κίτρινος πυρετός η νόσος Chikungunya, η Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα, ο πυρετός του Δυτικού Νείλου. Οι ασθένειες αυτές οφείλονται σε Ιούς, για τους οποίους είναι υπεύθυνο το κουνούπι Τίγρης.
Ήρθε στην Ευρώπη το 1990 και στη χώρα μας εντοπίστηκε για πρώτη φορά το 2004 στη Κέρκυρα και τη Θεσπρωτία, φέρεται δε να ήλθε μέσω Αλβανίας.
Υπάρχουν διάφορα προγράμματα παρακολούθησης της εξάπλωσής του, αλλά δείχνει να έχει εγκατασταθεί σε όλη τη χώρα.
Είναι από τα πιο «επικηρυγμένα» κουνούπια και αυτό διότι , ακόμη και η πιο μικρή ποσότητα νερού, είναι αρκετή για να γίνει ο χώρος αναπαραγωγής του και γι αυτό η καταπολέμησή του είναι πάρα πολύ δύσκολη.
Πρέπει να γίνονται προγράμματα παρακολούθησης του πληθυσμού τους και εξόντωση τους με ψεκασμούς, όπου είναι δυνατόν, με τα εκάστοτε για την περίπτωση φάρμακα, φιλικά προς το περιβάλλον και τους ζώντες οργανισμούς και να παίρνονται μέτρα περιορισμού των εστιών αναπαραγωγής τους, από τους φορείς της πολιτείας, αλλά και από τους ίδιους τους πολίτες αυτής, καθώς και με τη χρήση απωθητικών σε ατομικό ή οικογενειακό επίπεδο.
Ο Ιός του Δυτικού Νείλου
Ο Ιός του Δυτικού Νείλου, είναι ένας ιός ο οποίος προκαλεί μία λοίμωξη με σοβαρές συνέπειες . Η σοβαρή μορφή της νόσου είναι εγκεφαλίτιδα – μηνιγγίτιδα και προσβάλλει το κεντρικό νευρικό σύστημα.
Πήρε το όνομά της αυτό, γιατί πρωτοαναγνωρίστηκε το 1937 στο δυτικό Νείλο, στην Ουγκάντα. Το 1999 βρέθηκε στη Νέα Υόρκη και σιγά, σιγά εξαπλώθηκε στον κόσμο.
Μεταδίδεται κυρίως, μέσω του τσιμπήματος του κουνουπιού Τίγρη, αλλά και από τα άγρια πουλιά. Προσβάλλει τον άνθρωπο και τα ζώα, όπως τα άλογα, τα πτηνά, τα πρόβατα κ.α. . Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα ζώα και πτηνά και με τη σειρά τους μολύνουν τον άνθρωπο.
Δεν μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων και μόνον σε πολύ μικρό αριθμό έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση κάποιου οργάνου, ή μετάγγιση αίματος, ή από τη μητέρα στο έμβρυο λόγω συγγενούς λοιμώξεως. Δεν παρου-σιάζουν συμπτώματα όλοι οι άνθρωποι οι οποίοι μολύνονται και αυτοί αποτελούν το 80% . Το 20% παρουσιάζει ήπια συμπτώματα και λιγότερο του 1% είναι οι άνθρωποι που αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου και είναι άτομα μεγάλης ηλικίας.
Δεν υπάρχει εμβόλιο και δεν υπάρχει ειδική θεραπεία.
Πήρε το όνομά της αυτό, γιατί πρωτοαναγνωρίστηκε το 1937 στο δυτικό Νείλο, στην Ουγκάντα. Το 1999 βρέθηκε στη Νέα Υόρκη και σιγά, σιγά εξαπλώθηκε στον κόσμο.
Μεταδίδεται κυρίως, μέσω του τσιμπήματος του κουνουπιού Τίγρη, αλλά και από τα άγρια πουλιά. Προσβάλλει τον άνθρωπο και τα ζώα, όπως τα άλογα, τα πτηνά, τα πρόβατα κ.α. . Τα κουνούπια μολύνονται από άρρωστα ζώα και πτηνά και με τη σειρά τους μολύνουν τον άνθρωπο.
Δεν μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων και μόνον σε πολύ μικρό αριθμό έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση κάποιου οργάνου, ή μετάγγιση αίματος, ή από τη μητέρα στο έμβρυο λόγω συγγενούς λοιμώξεως. Δεν παρου-σιάζουν συμπτώματα όλοι οι άνθρωποι οι οποίοι μολύνονται και αυτοί αποτελούν το 80% . Το 20% παρουσιάζει ήπια συμπτώματα και λιγότερο του 1% είναι οι άνθρωποι που αναπτύσσουν τη σοβαρή μορφή της νόσου και είναι άτομα μεγάλης ηλικίας.
Δεν υπάρχει εμβόλιο και δεν υπάρχει ειδική θεραπεία.
Προστασία
Για να προστατευθούμε, όσο τούτο είναι δυνατόν, πρέπει να μειώσουμε ή να εξαφανίσουμε το αίτιο που προκαλεί όλες τις πιο πάνω αναφερόμενες ασθένειες.
Δηλαδή να εξαφανίσουμε τους πληθυσμούς των κουνουπιών, αυτό όμως δεν είναι δυνατόν, συνεπώς πρέπει να τους περιορίσουμε.
Ο περιορισμός όμως αυτός μπορεί να γίνει όταν όλοι μαζί, πολίτες και πολιτεία βοηθήσουμε παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα.
Από τη πλευρά της πολιτείας θα πρέπει κατ’ αρχήν να υπάρχει ενημέρωση και ύστερα παρακολούθηση με διάφορα προγράμματα ελέγχου των πληθυσμών και επέμβαση με κατάλληλα φάρμακα για κάθε περίπτωση χωριστά και όπου επιβάλλετε τούτο. Διενέργεια ελέγχων και επιβολή προστίμων εφ’ όσον εντοπίζονται δημιουργούμενες εστίες αναπαραγωγής κουνουπιών, από παράνομες δραστηριότητες, όπως ανοικτοί αγωγοί ομβρίων υδάτων , παράνομη επιφανειακή διάθεση λυμάτων κατοικιών, βιοτεχνιών, εργοστασίων κ.λ.π.
Από τη πλευρά των πολιτών:
Περιορίζουμε τις εστίες μόλυνσης στο περιβάλλον που ζούμε .
- Διατηρούμε όλα τα δοχεία νερού ή άλλων υγρών ανάποδα για να μη μαζεύουν νερό της βροχής, ή τα καλύπτουμε με κάποιο κάλυμμα.
- Απομακρύνουμε το νερό που μαζεύεται στα πιατάκια από τις γλάστρες μας τακτικά.
- Απομάκρυνση ή κάλυψη των μεταχειρισμένων και μη χρησιμοποιουμένων ελαστικών αυτοκινήτου.
- Καθαρισμός στα λούκια της βροχής, από τα φύλλα.
- Κάλυψη των αγωγών εξαερισμού των βόθρων με κατάλληλες σίτες.
- Τακτικός καθαρισμός στις ποτίστρες των ζώων και ανανέωση του νερού.
- Επισκευή στις βρύσες της αυλής μας που στάζουν.
- Αντικατάσταση στους σπασμένους σωλήνες, που έχουν διαρροή.
- Συνεχής λειτουργία φίλτρων σε πισίνες και άλλες διακοσμητικές κατασκευές που διατηρούν στάσιμα νερά π.χ. συντριβάνια.
Αποφεύγουμε τα κουνούπια στο σπίτι
- Χρησιμοποιούμε προστατευτικά αντικουνουπικά πλέγματα στα ανοίγματα του σπιτιού, όπως σε παράθυρα, αεραγωγούς, φεγγίτες κ.α., με κατά περιόδους έλεγχο, συντήρηση και επισκευή όπου χρειάζεται.
- Χρήση κουνουπιέρας όπου αυτό είναι απαραίτητο.
- Απομάκρυνση του στάσιμου νερού, όπου αυτό υπάρχει, για να μην υπάρχουν λιμνάζοντα νερά, που να αποτελέσουν εστίες αναπαραγωγής κουνουπιών.
- Χρήση κλιματιστικών και ανεμιστήρων για τη μείωση της θερμοκρασίας και την μείωση της υγρασίας στην ατμόσφαιρα του σπιτιού.
- Όπου είναι αναγκαίο το κούρεμα του γρασιδιού και των θάμνων για να μην βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια.
- Επειδή οι λαμπτήρες κιτρίνου χρώματος προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια, γι’ αυτό τους χρησιμοποιούμε για το φωτισμό των εξωτερικών χώρων.
Πως αποφεύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών
- Εντομοαπωθητικά. Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά και στο ακάλυπτο δέρμα αλλά και πάνω από τα ρούχα μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χημικές και φυσικές ουσίες. Όπως π.χ. το αιθέριο έλαιο του ευκαλύπτου και άλλα αιθέρια έλαια τα οποία όμως έχουν μειωμένη εντομοαπωθητική δράση.
Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται επάνω από τα αντηλιακά και να μην έρχονται σε επαφή με το στόμα, τα μάτια και το βλεννογόνο της μύτης.
Σε κάθε περίπτωση τηρούμε της οδηγίες του κατασκευαστή για δική μας προφύλαξη.
- Εντομοκτόνα αέρος. Χρησιμοποιούμε εντομοκτόνα αέρος τα οποία περιέχουν πυρερυθρίνες. Αυτές είναι ουσίες που προσβάλλουν το νευρικό σύστημα των εντόμων και χάνουν τον προσανατολισμό τους. Στο εμπόριο θα τα βρούμε σαν αεροζόλ, ταμπλέτες, εξατμιζόμενα διαλύματα, σπιράλ κ.α.
Δεν τα εφαρμόζουμε στο δέρμα μας και ακολουθούμε και εδώ τις οδηγίες του κατασκευαστή.
- Χρήση κατάλληλων ενδυμάτων. Χρησιμοποιούμε ρούχα τα οποία καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα μας, π.χ. παντελόνια, μακριά μανίκια κ.λ.π. ανοιχτόχρωμα ρούχα και φαρδιά.
- Λιγότερο χρόνο σε έκθεση στα κουνούπια. Τα περισσότερα κουνούπια τσιμπούν το χάραμα και το σούρουπο, λίγα τσιμπούν όλο το εικοσιτετράωρο, οπότε φροντίζουμε ώστε να είμαστε λιγότερο χρόνο εκτεθειμένοι.
Παίρνοντας όλα τα πιό πάνω μέτρα, τόσο η πολιτεία, όσο και οι πολίτες, μειώνουμε τον κίνδυνο της προσβολής από τις ασθένειες, που φορείς και μεταδότες είναι τα κουνούπια.
Δηλαδή να εξαφανίσουμε τους πληθυσμούς των κουνουπιών, αυτό όμως δεν είναι δυνατόν, συνεπώς πρέπει να τους περιορίσουμε.
Ο περιορισμός όμως αυτός μπορεί να γίνει όταν όλοι μαζί, πολίτες και πολιτεία βοηθήσουμε παίρνοντας τα κατάλληλα μέτρα.
Από τη πλευρά της πολιτείας θα πρέπει κατ’ αρχήν να υπάρχει ενημέρωση και ύστερα παρακολούθηση με διάφορα προγράμματα ελέγχου των πληθυσμών και επέμβαση με κατάλληλα φάρμακα για κάθε περίπτωση χωριστά και όπου επιβάλλετε τούτο. Διενέργεια ελέγχων και επιβολή προστίμων εφ’ όσον εντοπίζονται δημιουργούμενες εστίες αναπαραγωγής κουνουπιών, από παράνομες δραστηριότητες, όπως ανοικτοί αγωγοί ομβρίων υδάτων , παράνομη επιφανειακή διάθεση λυμάτων κατοικιών, βιοτεχνιών, εργοστασίων κ.λ.π.
Από τη πλευρά των πολιτών:
Περιορίζουμε τις εστίες μόλυνσης στο περιβάλλον που ζούμε .
- Διατηρούμε όλα τα δοχεία νερού ή άλλων υγρών ανάποδα για να μη μαζεύουν νερό της βροχής, ή τα καλύπτουμε με κάποιο κάλυμμα.
- Απομακρύνουμε το νερό που μαζεύεται στα πιατάκια από τις γλάστρες μας τακτικά.
- Απομάκρυνση ή κάλυψη των μεταχειρισμένων και μη χρησιμοποιουμένων ελαστικών αυτοκινήτου.
- Καθαρισμός στα λούκια της βροχής, από τα φύλλα.
- Κάλυψη των αγωγών εξαερισμού των βόθρων με κατάλληλες σίτες.
- Τακτικός καθαρισμός στις ποτίστρες των ζώων και ανανέωση του νερού.
- Επισκευή στις βρύσες της αυλής μας που στάζουν.
- Αντικατάσταση στους σπασμένους σωλήνες, που έχουν διαρροή.
- Συνεχής λειτουργία φίλτρων σε πισίνες και άλλες διακοσμητικές κατασκευές που διατηρούν στάσιμα νερά π.χ. συντριβάνια.
Αποφεύγουμε τα κουνούπια στο σπίτι
- Χρησιμοποιούμε προστατευτικά αντικουνουπικά πλέγματα στα ανοίγματα του σπιτιού, όπως σε παράθυρα, αεραγωγούς, φεγγίτες κ.α., με κατά περιόδους έλεγχο, συντήρηση και επισκευή όπου χρειάζεται.
- Χρήση κουνουπιέρας όπου αυτό είναι απαραίτητο.
- Απομάκρυνση του στάσιμου νερού, όπου αυτό υπάρχει, για να μην υπάρχουν λιμνάζοντα νερά, που να αποτελέσουν εστίες αναπαραγωγής κουνουπιών.
- Χρήση κλιματιστικών και ανεμιστήρων για τη μείωση της θερμοκρασίας και την μείωση της υγρασίας στην ατμόσφαιρα του σπιτιού.
- Όπου είναι αναγκαίο το κούρεμα του γρασιδιού και των θάμνων για να μην βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια.
- Επειδή οι λαμπτήρες κιτρίνου χρώματος προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια, γι’ αυτό τους χρησιμοποιούμε για το φωτισμό των εξωτερικών χώρων.
Πως αποφεύγουμε τα τσιμπήματα των κουνουπιών
- Εντομοαπωθητικά. Χρησιμοποιούμε εντομοαπωθητικά και στο ακάλυπτο δέρμα αλλά και πάνω από τα ρούχα μας. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε χημικές και φυσικές ουσίες. Όπως π.χ. το αιθέριο έλαιο του ευκαλύπτου και άλλα αιθέρια έλαια τα οποία όμως έχουν μειωμένη εντομοαπωθητική δράση.
Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται επάνω από τα αντηλιακά και να μην έρχονται σε επαφή με το στόμα, τα μάτια και το βλεννογόνο της μύτης.
Σε κάθε περίπτωση τηρούμε της οδηγίες του κατασκευαστή για δική μας προφύλαξη.
- Εντομοκτόνα αέρος. Χρησιμοποιούμε εντομοκτόνα αέρος τα οποία περιέχουν πυρερυθρίνες. Αυτές είναι ουσίες που προσβάλλουν το νευρικό σύστημα των εντόμων και χάνουν τον προσανατολισμό τους. Στο εμπόριο θα τα βρούμε σαν αεροζόλ, ταμπλέτες, εξατμιζόμενα διαλύματα, σπιράλ κ.α.
Δεν τα εφαρμόζουμε στο δέρμα μας και ακολουθούμε και εδώ τις οδηγίες του κατασκευαστή.
- Χρήση κατάλληλων ενδυμάτων. Χρησιμοποιούμε ρούχα τα οποία καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα μας, π.χ. παντελόνια, μακριά μανίκια κ.λ.π. ανοιχτόχρωμα ρούχα και φαρδιά.
- Λιγότερο χρόνο σε έκθεση στα κουνούπια. Τα περισσότερα κουνούπια τσιμπούν το χάραμα και το σούρουπο, λίγα τσιμπούν όλο το εικοσιτετράωρο, οπότε φροντίζουμε ώστε να είμαστε λιγότερο χρόνο εκτεθειμένοι.
Παίρνοντας όλα τα πιό πάνω μέτρα, τόσο η πολιτεία, όσο και οι πολίτες, μειώνουμε τον κίνδυνο της προσβολής από τις ασθένειες, που φορείς και μεταδότες είναι τα κουνούπια.
