Του Παναγιώτη Καρβελά Η λήξη του ψυχρού πολέμου πριν από είκοσι χρόνια προκάλεσε παγκόσμιες ανακατατάξεις. Ο διπολισμός Ανατολής-Δύσης έδωσε τη θέση του στη παγκοσμιοποίηση. Πολίτες και αγαθά μετακινούνται πλέον με ελάχιστα έως καθόλου εμπόδια. Οι αγορές ...
απελευθερώθηκαν και τα κεφάλαια αποδεσμεύτηκαν από τη χώρα προέλευσης τους. Ο καπιταλισμός θριάμβευσε και άρχισε να διαφαίνεται μια νέα εποχή προόδου για την ανθρωπότητα, αφού ο κίνδυνος ενός μεγάλου πολέμου ελαχιστοποιήθηκε. Την ίδια στιγμή πολλοί πληθυσμοί του αναπτυσσομένου κόσμου εντάχθηκαν στη νέα οικονομία διευρύνοντας τη μέση αστική τάξη.Ταυτόχρονα όμως, οι ανισότητες μεγάλωσαν και ο πλούτος άρχισε να συσσωρεύεται στα χέρια των λίγων. Οι διεθνοποιημένες αγορές κυριάρχησαν της πολιτικής και επέβαλαν στους νικητές του ψυχρού πολέμου τους νέους κανόνες του παιχνιδιού. Η πολιτική άρχισε να χάνει την ισχύ της προς όφελος του κεφαλαίου που όπως αναμενόταν αναζητά όλο και μεγαλύτερα κέρδη προς όφελος των επενδυτών. Ακόμα και τα πιο ισχυρά κράτη χάνουν σταδιακά τη δύναμη και τη παγκόσμια κυριαρχία τους και να κινδυνεύουν από τον ίδιο τον πλούτο που αυτά δημιούργησαν και εξήγαγαν.
Σήμερα φτάσαμε στο σημείο οι χώρες να κρίνονται από οικονομικούς οργανισμούς με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια σαν να είναι επιχειρήσεις που θα πρέπει να παρουσιάζουν συνεχώς κέρδη ακόμα και σε βάρος των πολιτών τους. Είναι αναμφισβήτητο ότι κάθε χώρα οφείλει να ρυθμίζει τα δημοσιονομικά της. Οι πολιτικοί, που ευθύνονται σημαντικά για τη σημερινή πραγματικότητα, πρέπει να αποκαταστήσουν την οικονομία και να παρεμβαίνουν όπου παρατηρούνται εκτροχιασμοί, σπατάλες και διαφθορά. Ευθύνη τους όμως είναι να επιβάλλουν και τους κανόνες του παιχνιδιού στις αγορές.
Δεν είναι δυνατόν οι αγορές να κινούνται ελεύθερες χωρίς περιορισμούς και την ίδια στιγμή τα κράτη να ακολουθούν περιοριστικές πολιτικές. Η απελευθέρωση των οικονομιών και η κατάργηση των δασμών έδωσε την ευκαιρία σε υπερκέρδη που δημιουργήθηκαν συχνά σε ένα άναρχο οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, εκμεταλλευόμενα συνθήκες και αδυναμίες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Αν θέλουμε να διατηρήσουμε τον σημερινό πλούτο μας και να μην οδηγηθούμε σε νέα σύνορα και περιορισμούς που μπορούν να οδηγήσουν σε καταστροφές και πολέμους, οι πολιτικοί οφείλουν να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Η υιοθέτηση νέων κανόνων στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και η δημιουργία ενός νέου «new deal» είναι απαραίτητα για να μην οδηγηθούμε σε αναπτυξιακή συρρίκνωση με απώλειες που θα πλήξουν τους αδύνατους αλλά και τους δυνατούς. Το τελευταίο διάστημα κάποιοι πολιτικοί αλλά και ισχυροί παγκόσμιοι οικονομικοί παράγοντες έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο. Ήδη δειλά δειλά έχει αρχίσει να συζητιέται η πιθανότητα ενός παγκοσμίου κουρέματος των χρεών, που μπορεί μεν να δημιουργήσει πρόσκαιρες απώλειες στους δανειστές, θα τροφοδοτήσει όμως την ανάπτυξη προς όφελος όλων.
Η εποχή είναι κρίσιμη και η ανθρωπότητα βρίσκεται σε ένα ευαίσθητο σταυροδρόμι. Ευθύνη μας είναι να προστατεύσουμε τον κόσμο από μια πιθανή οπισθοδρόμηση αναλαμβάνοντας πρωτοβουλίες που θα υποκαταστήσουν την σημερινή στασιμότητα με νέα οικονομικά εργαλεία και κανόνες δίνοντας έμφαση στην οριζόντια ανάπτυξη του πλούτου προς όφελος του συνόλου της ανθρωπότητας και ιδίως των πτωχών και των αδυνάτων.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα :Αδέσμευτος Τύπος, 13/9/2011
