Tου Κώστα Ποιραζίδη, επιστημονικού συνεργάτη WWF Ελλάς
Ο Αλφειός είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Πελοποννήσου με συνολικό μήκος 116 Km. Κατά την αρχαιότητα, λατρευόταν σαν θεότητα πάνω και από το Δία. Οι πρώτες πηγές του βρίσκονται στους πρόποδες του Ταϋγέτου, κοντά στο Λεοντάρι της Μεγαλόπολης ενώ στη διαδρομή του, δέχεται τα νερά του Ελισσώνα, του Λούσιου, του Λάδωνα, του Ερυμάνθου και του Κλαδέου.
Στον άνω ρου, στο λεκανοπέδιο της Μεγαλόπολης, σε περιοχή εξόρυξης λιγνίτη, εκτρέπεται τεχνητά δεχόμενος και μεγάλα φορτία ρύπανσης από στερεά σωματίδια, που προέρχονται από την εξόρυξη και την καύση του λιγνίτη Μεγαλόπολης.
Στο μέσο ρου στη συμβολή με το Λούσιο, σχηματίζεται φαράγγι, όπου οργανώνονται καταβάσεις ράφτιγκ και καγιάκ. Ο κάτω ρους διασχίζει κυρίως το νομό Ηλείας και είναι η περιοχή όπου το ποτάμι δέχεται τις μεγαλύτερες πιέσεις και έχει υποστεί αλλοιώσεις από την κατασκευή του φράγματος στη θέση Φλόκα Ολυμπίας, από αμμοχαλικοληψίες, αλλαγές χρήσεις γης κλπ.
Η παλιά κοίτη του ποταμού με τους έντονους-επάλληλους μαιανδρισμούς και ευρεία κοίτη πλάτος 1000 μέτρων, έχει περιοριστεί σε ένα στενότερο όριο 300 μέτρων περίπου με κατασκευή αναχωμάτων σε ένα μεγάλο μήκος, ενώ στο υπόλοιπο η ευρεία κοίτη έχει περιοριστεί από την επέκταση των αγροτικών καλλιεργειών που σε πολλές περιπτώσεις φθάνουν μέχρι και την ενεργή κοίτη.
Το παραποτάμιο οικοσύστημα του Αλφειού αρχικά είχε προταθεί για ένταξη στο Ευρωπαϊκό δίκτυο NATURA 2000, αλλά παρά την μεγάλη οικολογική και πολιτιστική αξία του άγνωστο γιατί, δεν συμπεριλήφθηκε στην τελική προτεινόμενη λίστα των υπό ένταξη περιοχών, ενώ εντάχθηκε ο αρχαιολογικός χώρος της Ολυμπίας (GR 2330004). Σήμερα μόνο ένα μικρό τμήμα του (περίπου 10 Km) προστατεύεται ως αρχαιολογικός χώρος, με αποτέλεσμα να απολαμβάνει κάποιο βαθμό προστασίας.
Οικολογική σημασία
Τα οικοσυστήματα του Αλφειού δεν έχουν μελετηθεί σε βάθος. Σίγουρα όμως η σημαντικότερη οικολογική αξία του ποταμού είναι τα παρόχθια δάση του που προσφέρουν καταφύγιο σε πολλά είδη χερσαίας και υδρόβιας πανίδας, κατατάσσοντας αυτές τις περιοχές στην κορυφή από άποψη διατήρησης της βιοποικιλότητας. Σημαντικά παρόχθια δάση υπάρχουν κυρίως στον κάτω ρου του Αλφειού. Σε πολλά σημεία υπάρχουν ιδιαίτερα πυκνές και εκτεταμένες συστάδες φυλλοβόλων υγρόφιλων δασών (πλατανεώνες, διάφορα ειδη ιτιάς κ.α.). Τα παρόχθια δάση είναι πολύ σημαντικοί ενδείκτες υγείας της οικολογικής ακεραιότητας της παρόχθιας ζώνης.
Σύμφωνα με μελέτες, ο Αλφειός ποταμός είναι ο πλουσιότερος σε είδη ψαριών γλυκού νερού στην Πελοπόννησο και ο κάτω ρους του είναι ιδιαίτερα σημαντικός διότι περιλαμβάνει ορισμένα ιδιαίτερα σπάνια και ενδημικά είδη. Ορισμένα ψάρια του γλυκού νερού με εξαιρετικά μικρή παγκόσμια γεωγραφική κατανομή εξαρτώνται άμεσα και από το παρόχθιο περιβάλλον του ποταμού, ιδιαίτερα τα παρόχθια δάση και παρόχθια έλη που σκιάζουν το νερό ή προσφέρουν ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης γόνου.
Ένα σημαντικό θηλαστικό της περιοχής είναι η βίδρα όπου συντηρεί σημαντικό πληθυσμό στα ρέματα και στον κύριο ρου του Αλφειού. Μεγαλύτερη πυκνότητα από αυτό το είδος παρουσιάζεται εκεί που υπάρχει διαρκής ροή επιφανειακών υδάτων, καλή παρόχθια κάλυψη -δάση και μεγάλοι πληθυσμοί ψαριών και αμφιβίων, ενώ και άλλα taxa, όπως η ορνιθοπανίδα εμφανίζεται ιδιαίτερα ποικίλη σε αυτά τα οικοσυστήματα αν και δεν έχει μελετηθεί σε βάθος.
Πηγή: www.patrisnews.gr
