του Σωτήρη Λάτση Πέρασαν δεκαπέντε περίπου χρόνια από τότε που για πρώτη φορά εντοπίσθηκε στους καστανεώνες της Καστάνιτσας, η πολύ σοβαρή ασθένεια του έλκους της καστανιάς. Διαβάζοντας το ιστορικό της , μάθαμε τότε ότι είναι μία ασθένεια που κατέστρεψε εκατομμύρια ...
στρέμματα παραγωγικών καστανεώνων στην Αμερική και στην Ευρώπη πριν και μετά τον πόλεμο, αλλά και χιλιάδες στρέμματα στην Ελλάδα και κυρίως στο Πήλιο τη δεκαετία του 1970. Είχαμε την τύχη όχι μόνο σαν χωριό, αλλά και όλα τα άλλα καστανοχώρια του Πάρνωνα να βρεθεί στο δρόμο μας ένας εξαιρετικός επιστήμονας και ένας πραγματικά Άγιος Άνθρωπος ο Dr Στέφανος Διαμαντής από το Δασολογικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης . Στο πρώτο μας κάλεσμα έτρεξε και άρχιζε να παίρνει δείγματα από τα άρρωστα δένδρα, όχι μόνο της Καστάνιτσας αλλά και από όλο τον Πάρνωνα και τα άλλα καστανοχώρια της Πελοποννήσου. Εντόπισε τον καταστροφικό μύκητα και προχώρησε σε ολοκληρωμένη μελέτη - πρόταση για βιολογική καταπολέμησή του με εμβόλια που θα γίνονταν σε επιλεγμένα άρρωστα νεαρά δένδρα, με στόχο να εγκατασταθεί στους καστανεώνες ένας νέος υπομολισματικός μύκητας που θα συνέβαλε με τη σταδιακή του εξάπλωση στους καστανεώνες, στην καταπολέμηση του καταστροφικού μύκητα. Οι φορείς του χωριού μας κινητοποιήθηκαν και με δεδομένη την πρόταση του κ. Διαμαντή ζήτησαν από το Υπουργείο Γεωργίας το 1999 τη χρηματοδότησή της, γεγονός που έγινε δυνατόν μετά από πολλές επισκέψεις στην Αθήνα. Το Δασαρχείο Κυνουρίας ανέλαβε την υλοποίηση του προγράμματος καταπολέμησης όχι μόνο στην περιοχή του Πάρνωνα, αλλά και σε όλα τα καστανοχώρια της Περιφέρειας Πελ/σου. Για δύο χρόνια (το 1999 και το 2000) έγινε συστηματική δουλειά, αλλά δυστυχώς η χρηματοδότηση σταμάτησε, παρόλο που για να γίνει ολοκληρωμένη καταπολέμηση χρειάζονταν 3-4 τουλάχιστον χρόνια . Και σαν να μην έφθανε αυτό , το Νοέμβριο του 2002 ήρθε μία πρόωρη μεγάλη χιονόπτωση, που έσπασε όλες τις καστανιές και έγινε η αιτία να εξαπλωθεί η ασθένεια του έλκους σε όλες τις περιοχές και η κατάσταση άρχισε να γίνεται ανεξέλεγκτη. Απαιτήσαμε και καταφέραμε – πάντα με τη βοήθεια του κ. Διαμαντή και του Δασαρχείου Κυνουρίας – να ενταχθεί στο Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης το ποσόν των 5.000.000 € για την συνολική καταπολέμηση της ασθένειας σε 17 νομούς της χώρας που είχαν καστανεώνες και είχαν το ίδιο πρόβλημα. Μοναδικός μας συμπαραστάτης στο αγώνα μας αυτό , ο Δήμος Μελίβοιας (περιοχή Αγιάς) στη Λάρισα. Παρόλο που το πρόγραμμα το 2001 εγκρίθηκε αμέσως από τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης δυστυχώς η υλοποίηση του έμπλεξε στα ατέλειωτα γρανάζια της κρατικής – πολιτικής γραφειοκρατίας . Και ενώ ο κ. Διαμαντής ετοίμασε τη μελέτη για τον τετραετή εμβολιασμό και ενώ κάναμε πάμπολλες επισκέψεις στο Υπουργείο και γενικότερα στους αρμόδιους, δεν καταφέραμε να ξεκινήσει έγκαιρα το πρόγραμμα των εμβολιασμών την στιγμή που η ασθένεια κατέστρεφε χιλιάδες δένδρα. Ευτυχώς που το 2005 στο δρόμο μας βρέθηκε ο τότε Υφυπουργός Πολιτισμού και συμπατριώτης κ. Πέτρος Τατούλης και παρενέβει αποφασιστικά στον τότε Υφυπουργό Γεωργίας κ. Κοντό και έγινε δυνατό να προχωρήσει η δημοπράτηση του έργου. Έτσι το 2005 ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί από εξειδικευμένα συνεργεία και κράτησαν πέντε χρόνια.
Πέρσι και φέτος που ο κ. Διαμαντής με τους συνεργάτες του προχώρησαν σε δειγματοληπτικούς ελέγχους παίρνοντας δείγματα από διάφορες περιοχές από όλους τους καστανεώνες. Τα δείγματα εξετάσθηκαν στα ειδικά εργαστήρια του Δασολογικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης και τα αποτελέσματά τους διέψευσαν και τους πιο δύσπιστους που διαρκώς μιλούσαν για πεταμένα χρήματα . Ο καινούργιος υπομολισματικός μύκητας, που εγκαταστάθηκε στα άρρωστα κυρίως νεαρά δένδρα, εξαπλώθηκε σε όλες τις εκτάσεις των καστανεώνων σε ποσοστό μάλιστα που ξεπέρασε το 65% και σε αρκετές περιοχές έφτασε στο 100%. Αυτό βέβαια έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται σημαντικά ο έτερος καταστρεπτικός μύκητας και η αρχική ελπίδα να γίνεται πλέον βεβαιότητα, ότι ναι θα γλυτώσουμε την καταστροφή των καστανεώνων μας. Και όλα αυτά τα καταπληκτικά αποτελέσματα συνέβησαν όχι σε νεαρούς και εύρωστους καστανεώνες αλλά και σε γερασμένους και σε ποσοστό πάνω από 70%.
Αυτή σίγουρα είναι μια δικαίωση των πολύχρονων προσπαθειών που δυστυχώς όμως έχει και τη σκοτεινή της πλευρά . Ο εξαίρετος επιστήμονας κ. Στέφανος Διαμαντής που για πολλά χρόνια έτρεξε ακούραστα όλη την Ελλάδα και έφτασε και στα χωριά μας δεκάδες φορές περπατώντας όλους τους καστανεώνες αλλά και ο Δασάρχης Κυνουρίας κ. Πολίτης Γεώργιος που επίσης συνέβαλε όλα αυτά τα χρόνια στο να έχουμε αυτά τα καταπληκτικά αποτελέσματα και μαζί τους δύο ακόμα Προϊστάμενοι της Δασικής Υπηρεσίας ο κ. Πολίτης Σπύρος και κ. ο Γεωργιλάς Κων/νος βρέθηκαν κατηγορούμενοι στο Τριμελές Πρωτοδικείο Τρίπολης ύστερα από μήνυση κάποιου, μη κατά κύριο επάγγελμα καστανοπαραγωγού ( δεν έχει σημασία το όνομά του) με τον ισχυρισμό ότι εκ προθέσεως έβλαψαν τα συμφέροντά του. Δυστυχώς η υπόθεση αυτή έφτασε στο ακροατήριο του δικαστηρίου και τέσσερις φορές αναβλήθηκε δημιουργώντας μεγάλη αναστάτωση σε υπηρεσίες και ταλαιπωρία σε κατηγορούμενους, σε δεκάδες μάρτυρες, και στην ίδια την δικαιοσύνη που είναι αναγκασμένη να ασχολείται με δετερεύοντα προβλήματα.
Το πιο σημαντικό στην όλη ιστορία είναι ότι κάθε φορά ο κ. Διαμαντής αναγκάζονταν να κατεβαίνει από την Θεσσαλονίκη, ενώ στο τελευταίο δικαστήριο ήλθε απευθείας από την Πορτογαλία όπου και ήταν κύριος ομιλητής σε Πανευρωπαϊκό Συνέδριο για τις προοπτικές της καστανοκαλλιέργειας κάνοντας επίσης και προτάσεις για την μεταποίηση και προώθηση του κάστανου. Θα ήταν χρήσιμο να αναφερθεί ότι ο Dr Στέφανος Διαμαντής είναι από τους κορυφαίους Επιστήμονες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο τομέα της Δασικής Φυτοπαθολογίας και έχει την κύρια ευθύνη για προγράμματα καταπολέμησης του έλκους της καστανιάς σε αρκετές χώρες της Ευρώπης . Χρήσιμο επίσης είναι να αναφερθεί ότι από το 2006 ο κ. Διαμαντής συνέταξε ολοκληρωμένη οικονομοτεχνική πιλοτική μελέτη για την επέκταση της καστανοκαλλιέργειας στο Πάρνωνα η οποία δυστυχώς έμεινε στα συρτάρια των αρμοδίων Υπουργών που αδιαφόρησαν παντελώς για μία σοβαρή αναπτυξιακή πρόταση. Επίσης ο ίδιος επιστήμονας και έχοντας εμπειρία από την χρησιμότητα της, έχει επεξεργασθεί και καταθέσει (το 2011)στην Περιφέρεια Πελοποννήσου πρόταση για διοργάνωση στην Αρκαδία Φεστιβάλ του κάστανου στα πρότυπα της Ιταλίας και της Ισπανίας. Και αντί για ευχαριστώ για την επίπονη και υπεύθυνη πολύχρονη προσφορά τους βρέθηκε τόσο ο ίδιος όσο και όλοι οι Προϊστάμενοι της Δασικής Υπηρεσίας κατά περίεργο τρόπο κατηγορούμενοι στα ποινικά δικαστήρια.
Για μια ακόμα φορά επιβεβαιώνεται στην πράξη - με τον χειρότερο τρόπο - η παροιμιώδης πλέον φράση που είναι και συνήθης πρακτική, ότι η Ελλάδα τρώει τα καλύτερα παιδιά της .
Κόντρα όμως σε αυτές τις πρακτικές και εκφράζοντας πιστεύω όχι μόνο το σύνολο των Καστανιστιωτών αλλά και όλους τους καστανοπαραγωγούς του Πάρνωνα δημόσια εκφράζουμε από τα βάθη της καρδιάς μας ένα μεγάλο ευχαριστώ στον κ. Στέφανο Διαμαντή και σε όλους τους εκλεκτούς επιστήμονες της Δασικής Υπηρεσίας που κατάφεραν να κάνουν με την καταπληκτική τους δουλειά ένα μικρό θαύμα στους καστανεώνες της Πελ/σου .
